Dil gelişimi; seslerin, sözcüklerin, sembollerin öğrenilmesi ve doğru bir şekilde kullanılabilmesidir. Çocuklarda dil gelişimi, doğdukları andan itibaren başlar ve hayat boyu devam eder.
Dil bilimcilere göre çocuklarda dil gelişimi, taklit yoluyla aşama aşama gerçekleşir. Yazının devamında, 0-6 yaş arası çocuklarda dil gelişimi aşamalarını ve çocukların bu aşamalarda neler yapabildiğine dair detayları bulabilirsiniz.
Çocuklarda Dil Gelişim Dönemleri
Çocuklarda dil, aşama aşama gelişir. Bu gelişimin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi için çocuğun zihinsel yeteneğinin, işitsel ve görsel algısının da sağlıklı olması gerekir.
Araştırmalara göre, yaşamın ilk 2 yılında bebeklerin çıkardığı seslerin zekayla bir bağlantısı yoktur. Ancak 0-2 yaş aralığından sonra, zeka ve dil gelişimi arasında kuvvetli bir bağ vardır.
Çocuklarda cinsiyet, sosyal çevre, şiddetli ve uzun hastalıklar geçirme gibi bazı faktörler de dil gelişimi üzerinde etkili olabilir. Örneğin; kız çocuklar, konuşmayı erkeklere göre daha erken öğrenirler.
Çocuklarda dilin gelişimi; çoğu zaman inceleme konusu olmuş ve bu süreç, aşama aşama betimlenmiştir. Aşağıda, çocukların dil gelişimi aşamalarını ve hangi aşamada neler yapabildiklerini bulabilirsiniz.
0-3 Aylık Dil Gelişimi
Bebekler, bu dönemde seslerin geldiği yöne doğru başını çevirir. Duyduğu seslere hecelerle, mırıldanmayla veya gülümsemeyle karşılık verebilir.
3-6 Aylık Dil Gelişimi
Bu dönemde bebek, ismini duyunca tepki verebilir. Anlamı olmayan bazı çok heceli sesler çıkarabilir.
6-12 Aylık Dil Gelişimi
Bu dönemde bebekler, kendilerine kolay gelen heceleri çıkarır. Kendisine "hayır" denildiğinde tepki verebilir. Duyduğu kelimeleri taklit eder ve "anne" "baba" "dede" gibi kolay kelimeleri söyleyebilir.
12-18 Aylık Dil Gelişimi
Bu dönemde bebek, ismine karşılık verir. Basit komutları algılar. Kelime haznesi 5-20 kelime arasındadır. İki kelimelik basit cümleler kurabilir.
18-24 Aylık Dil Gelişimi
Bu dönemde bebek, tanıdığı kişi veya nesnelerin adlarını söyleyebilir. Kelime haznesi 50 sözcük kadardır. İki veya daha fazla kelimeyle cümle kurabilir.
24-36 Aylık Dil Gelişimi
Bu dönemde çocuk 4-5 kelimelik cümleler kurabilir. İki kelimeli komutları (topu at, kitabı ver...) algılayabilir. "Neden?" soruları sorabilir. Hikaye dinleyebilir ve basit sorular sorabilir.
3-4 Yaş Dil Gelişimi
Bu dönemde çocuk, çevredeki nesneleri tanır ve isimlerini söyleyebilir. Özellikleri anlatılan eşyaları getirip götürebilir.
Bu dönemde 900'e yakın sözcüğü anlayabilir. 5-6 sözcüklü cümleler kurabilir. 6 sözcükten oluşan bir cümleyi, duyduktan sonra tekrarlayabilir.
Ses tonunu ve konuşma hızını ayarlayabilir. Yaptığı bir resmi veya kendi oluşturduğu bir hikayeyi anlatabilir. Olayları belli bir düzenle aktarabilir.
Bu dönemde çocuk, kendi kendine konuşur ve çok soru sorar. Ayrıca "dün, geçen hafta, yarın, daha sonra" gibi zaman belirten ifadeleri algılayabilir.
4-5 Yaş Dil Gelişimi
Bu dönemde çocuk, 3 kelimeden oluşan komutları anlar ve yerine getirebilir. Yedi sözcükten oluşan cümleleri düzgün bir şekilde kurabilir.
Zaman kiplerini doğru kullanır. Sık sık "nasıl, ne zaman, neden" gibi sorular sorar. Yeni duyduğu sözcüklerin anlamını merak edip sorabilir.
5-6 Yaş Dil Gelişimi
Çocuk bu dönemde, kendi adını soyadını, telefon numarasını, ev adresini ve tanıdığı kişilerin adlarını söyleyebilir.
6-8 sözcükten oluşan cümleler kurabilir. Bu uzunluktaki cümleleri duyduktan sonra tekrarlayabilir.
Zıt anlamlı kelimeleri söyleyebilir. Nesneleri ayrıntılı bir şekilde betimleyebilir. Soyut kavramların ne anlama geldiğini sorabilir.
Yaşanan olayları anlatabilir. Mekanları ve eylemleri tarif edebilir. Neden diye sorulduğunda açıklayarak cevap verebilir.
Yararlanılan kaynaklar: Çocuk Bakımı-Gelişimi (2017). Ankara: Ünvan Meslek Eğitim Kursları
İlginizi çekebilir: Çocuklarla Etkili İletişim Kurabilmenin 4 Püf Noktası
0 Yorumlar