Şizofreni Nedir? Şizofren Nedir?
Şizofreni; görülme sıklığı hiç de az olmayan, sosyo-ekonomik düzey gözetmeksizin her toplumda ortaya çıkan ruhsal bir hastalık. Şizofreni hastalığının, eski çağlardan beri var olduğu ve geçmiş yüzyıllarda “içine şeytan kaçmış” diye nitelenen kişilerin büyük oranda şizofreni hastası (şizofren) olduğu düşünülmektedir.
Günümüzde de insanlar, çoğu zaman şizofreniyi şiddetle bütünleşmiş bir hastalık olarak düşünür ve bu yüzden şizofreni hastaları, toplum tarafından tehlikeli olarak etiketlenir.
Ancak bilinenin aksine, her şizofreni hastası şiddet davranışı sergilemez. Çünkü şizofreni hastalığının farklı türleri (paranoid şizofreni, katatonik şizofreni, dağılmış şizofreni vs...) ve belirtileri mevcuttur.
Şizofreni Hastalığı Belirtileri
İlk şizofrenik belirtiler, aniden yoğun bir şekilde ortaya çıkabileceği gibi; yavaş yavaş, zamana yayılarak da kendini göstermeye başlayabilir.
Şizofreninin başlangıç belirtilerinde genellikle kişide odaya kapanma, sürekli kendi iç dünyasıyla meşgul olma, çevredeki kişi ve olaylara karşı ilgisizlik, aldırmazlık görülür.
Hastalığın ilerlemesiyle de şizofreninin türüne göre farklı belirtiler ortaya çıkmaya başlar.
Şizofreni hastalarının zekalarında eski düzeyine göre bir değişim olmasa da algıları ciddi anlamda bozulur.
Örneğin, gerçek olanla olmayanı ayırt edememeye başlarlar, yani halüsinasyon görebilirler veya olmayan sesler işitirler. Bu sesler, genellikle onlara komut verebilir, küfür edebilir veya çok çeşitli yorumlar yapabilir.
Duyduğu bu seslere karşılık veren şizofreni hastasının kendi kendine konuştuğu görülür.
Şizofreni hastalarının bazı gerçek dışı düşünceleri, yani sanrıları vardır. Örneğin, herkesin kendisine aşık olduğunu düşünebilir, onu öldürmek isteyen veya sürekli takip eden biri olduğuna inanabilir.
Şizofreni hastaları hem duygusal anlamda hem de dış görünüşte ve konuşmada donukturlar.
Ses tonlarında herhangi bir duygu belirtisi yoktur ancak ara sıra yersiz bir biçimde öfkelenebilir, gülebilir, ağlayabilir veya seslerini yükseltebilirler.
Konuşurken belli kalıpları yinelerler. Bu yineleme, jest ve mimikler için de geçerlidir. Genelde sorulan sorulara alakasız cevaplar verdikleri için şizofreni hastalarıyla iletişim kurmak pek kolay olmayabilir.
Şizofreni Neden Olur?
Şizofreni, genelde genç yaşlarda bazı belirtilerle ortaya çıkar. Ancak şizofreni başlangıcı belirtilerin öncesinde de bu kişilerin bazı ortak özelliklere sahip oldukları görülür.
Özellikle içe kapanıklık, yalnızlığı sevme, hiç arkadaşın olmaması veya çok az arkadaşın olması, çok sınırlı ilgi alanlarının olması, çevredeki insanlar tarafından “tuhaf” olarak nitelendirilme bu kişilerin hastalıktan önceki ortak özelliklerini oluşturur.
Ancak temel şizofreni sebepleri; genetik olarak şizofreniye yatkınlık veya psikososyal sebeplerin, herhangi bir travmatik olay veya stres etkisiyle tetiklenmesi olarak kabul görmektedir.
Şizofreni İyileşir mi?
Şizofreni hastalarının %30-40’ı toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde bir iyileşme gösterebilmektedir.
Şizofreni tedavisi, hastalığın türüne veya şiddetine göre ayaktan veya yatılı şekilde uygulanır. Bu süreçte; tedavinin aksatılmaması, düzenli ve stresten uzak bir yaşam biçiminin sağlanması, aile bireylerinin desteği gibi faktörler de çok önemlidir.
Yararlanılan kaynaklar: Morris, C. (2002). Psikolojiyi Anlamak. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları
Öztürk, O. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Hekimler Yayın Birliği
Geçtan, E. Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar
0 Yorumlar