Somatizasyon Bozukluğu Nedir?
Bazı insanlar sürekli ağrı, sancı ve benzeri şikayetler nedeniyle birçok doktora gittiğinden, tüm tahlil sonuçları normal çıkmasına rağmen şikayetinin devam ettiğinden yakınır.
Kimi zaman da her şey normal gözüktüğü için psikiyatriye yönlendirilen bu kişilerin şikayetleri aslında somatizasyon bozukluğu belirtileri veya somatik yakınmalardır.
Yani; fizyolojik olarak herhangi bir sebebi olmayan ağrı, bulantı veya kramp gibi, asıl sebebi psikolojik olan şikayetlerden muzdarip olmaya somatizasyon bozukluğu (bedenselleştirme bozukluğu) denir.
Somatizasyon bozukluğu yaşayanlar, fizyolojik bir sorun olmasa bile, şikayetçi oldukları rahatsızlığı gerçekten hissederler.
Yani somatik semptomlar yaşamak, olmayan şeyi varmış gibi hissetmek veya rol yapmak demek değildir. Aksine somatik şikayetler, çoğu zaman kişinin günlük aktivitelerini bile etkileyebilir, yaşam kalitesini düşürebilir.
Somatizasyon Bozukluğu Belirtileri
Somatik belirtiler, çok geniş bir çerçeveye sahiptir. Fizyolojik bir sebebi olmadığı halde yaşanan birçok bedensel şikayeti somatik bozukluk belirtileri olarak saymak mümkün.
Ancak karın ağrısı, nefes darlığı, bulantı, kusma, yutkunma güçlüğü, şişkinlik, çarpıntı, baş dönmesi, ishal gibi yakınmalar, sık görülen somatik belirtilerdendir.
Bu noktada belirtmek gerekir ki zaman zaman herkes stres yüzünden özellikle baş ağrısı ve benzeri rahatsızlıklardan şikayet edebilir. Ancak somatizasyon bozukluğu durumunda, buna benzer şikayetler adeta kronikleşir ve kişinin yaşam kalitesini düşürecek seviyeye gelebilir.
Somatizasyon Bozukluğunun Nedeni
Somatizasyon bozukluğunun genel sebepleri travmatik olaylar, bastırılmış duygular, genetik yatkınlık gibi derin ve örtülü sebeplerdir. Bir bakıma; ifade edilemeyen, bastırılan, hatta çoğu zaman farkında bile olunmayan duyguları, o kişinin yerine bedeni kendi diliyle ifade etmeye çalışır denebilir.
Yani, somatizasyon kimi zaman bir savunma mekanizması olarak kullanılır. Bu durumda kişi, içinde bulunduğu aşırı stres, kaygı, korku vb. durumlardan kurtulmak için sözü farkında olmadan bedenine bırakabilir (Savunma mekanizmaları hakkında daha detaylı bilgi için "Psikolojide Savunma Mekanizması Nedir? Başlıca Savunma Mekanizmaları ve Örnekleri" başlıklı yazıya gidebilirsiniz).
Son olarak, somatizasyon bozukluğuna güncel ve daha detaylı bir örnek vermek gerekirse, son günlerde birçok kişinin ilgiyle takip ettiği Kırmızı Oda dizisindeki Akif karakterinden bahsetmek yerinde olur.
Mesleği öğretmenlik olan Akif, okula her gittiğinde yaşadığı şiddetli karın ağrısından dolayı doktora gider ama sebebi bulunamaz. En sonunda bu ağrılar yüzünden işi bırakmak zorunda kalır.
Küçükken annesinden sevgi göremeyen Akif’in o yıllardan beri ara sıra yoklayan karın ağrısı şikayeti, çalıştığı okulda yaşadığı travmatik bir olay yüzünden her gün kendini göstermeye başlar. Bunun sonucunda da Akif’in bilinçaltının istediği olur, işi bırakmak zorunda kalır.
Böylece aslında yaşadığı travmatik olayın okul ortamında tekrar başına gelmesinden kendini korumuş olur, tabi ki farkında olmadan. Çünkü Akif, okula ve işine dönmeyi çok istediğini zannetmektedir. Oysa bilinçaltı ve bastırdığı korkuları, onunla aynı fikirde değildir. Akif bu duygu ve isteklerinin farkında olmadığı için de duruma çözüm bulma işi, bedenine düşmüştür.
Yararlanılan kaynaklar: Morris, C. (2002). Psikolojiyi Anlamak. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları
Öztürk, O. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Hekimler Yayın Birliği
Geçtan, E. Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar
0 Yorumlar