Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), bir diğer adıyla post travmatik stres bozukluğu (PTSB), travmatik olaylara maruz kalan birçok kişinin başına gelebilen, sık görülen bir bozukluktur.
Post travmatik stres bozukluğu, kişide ağır stres veya korku oluşturan travmatik olaylardan sonra (savaşlar, doğal afetler, kazalar, dayak veya işkenceye maruz kalma ve benzeri...) kişinin yaşam kalitesini düşüren birtakım belirtilerle kendini gösterir.
Post Travmatik Stres Bozukluğu (PTSB) Belirtileri
Travmaya bağlı stres bozukluğunun en temel belirtisi, kişinin yaşadığı travmatik olayı sık sık hatırlaması ve her defasında olayı yeniden yaşıyormuş gibi hissetmesidir. Bu konuda hafıza o kadar güçlüdür ki yaşanan travmatik olay tüm detaylarıyla birlikte hatırlanır.
Kişi, her ne kadar olayı düşünmek istemese de bu duruma engel olmayı başaramaz. Hatta yaşadığı olayı, rüyalarında da sıklıkla görmeye başlar ve uykusundan korkuyla uyanır. Bu rüyalar bazen o kadar rahatsız edici sıklıktadır ki bazı kişiler rüya görmemek için uyanık kalmaya çalışır. Bunun sonucunda uyku bozukluğu oluşabilir ve bu durum da beraberinde başka fiziksel sıkıntıları getirebilir.
Post travmatik stres bozukluğu olan kişilerde; tedirginlik, kaygı ve huzursuzluk gibi belirtilere de rastlanır. Bu kişiler, en basit uyaranlara bile olması gerekenden fazla tepki verebilir, sık sık irkilebilirler.
Travma sonrası stres bozukluğunda zihin, yaşanan travmatik olaya o kadar çok odaklanır ki başka olay veya aktivitelere karşı dikkat dağınıklığı yaşanabilir. Aynı şekilde, kişiler arası ilişkilerde de ilgisizlik, duyarsızlık veya duygusal donukluk hali görülebilir.
Tüm bu belirtiler, yaşanan travmatik olaydan saatler, günler veya haftalar sonra ortaya çıkabilir. Çok sık olmasa da belirtilerin aylar sonra ortaya çıktığı da görülebilir.
Ayrıca belirtmek gerekir ki travma sonrası stres bozukluğu, ağır travmatik olaylar yaşayan herkeste görülmez. Bu noktada belirleyici olan, kişinin yapısal bazı özelliklerinin post travmatik stres bozukluğuna yatkınlığıdır.
Post Travmatik Stres Bozukluğu Nasıl Geçer?
Post travmatik stres bozukluğunun belirtileri, normal şartlarda belli bir süre sonra kendiliğinden kaybolur. Bu süre kişiden kişiye değişmekle birlikte, bazen birkaç hafta bazen de birkaç aydır. Bu süreçte uzman desteği almak, travmaya bağlı stres bozukluğunun daha kısa sürede atlatılmasına yardımcı olur.
Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişinin zihnini meşgul edecek, odağını değiştirecek farklı uğraşlar edinmesi, her ne kadar zorlansa da işine veya normal yaşam aktivitelerine dönmeye çabalaması da süreci daha çabuk atlatmasına yardımcı olur.
Bazen, çok sık olmasa da, travma sonrası stres bozukluğunun kendiliğinden geçmediği durumlar olabilir. Özellikle yaşanan olay hala gündemdeyse (örneğin, olay bir davaya konu olmuşsa ve dava hala devam ediyorsa), belirtiler son bulmayabilir. Bu durumda uzman desteğine başvurarak tedavi olmak gerekir.
Yararlanılan kaynaklar: Morris, C. (2002). Psikolojiyi Anlamak. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları
Öztürk, O. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Hekimler Yayın Birliği
Geçtan, E. Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar
İlginizi çekebilir: Fobi Nedir? İlginç Fobi Çeşitleri
0 Yorumlar